1.Tai biến mạch máu não là gì ?
Tai biến mạch máu não là tình trạng mất đột ngột lưu lượng máu tới não hoặc chảy máu bên trong sọ dẫn đến giảm, mất chức năng hoặc chết các tế bào não, là nguyên nhân gây liệt, rối loạn ngôn ngữ, mất cảm giác, trí nhớ, hôn mê và khả năng gây tử vong.
2. Các loại tai biến mạch máu não
Tai biến mạch máu não hay đột quỵ não thường được chia làm 2 loại chính là: nhồi máu não và xuất huyết não.
+ Nhồi máu não (Thiếu máu não cục bộ):
Nhồi máu não là tình trạng thiếu máu cục bộ và hoại tử mạch máu não do tắc nghẽn hoàn toàn sự xuất hiện của bởi cục máu đông hay sự lấn át bởi các mảng xơ vữa động mạch. Loại tai biến này rất phổ biến, chiếm 80% các ca bị đột quỵ.
+ Xuất huyết não (Chảy máu não):
Loại đột quỵ này chỉ chiếm 20% các trường hợp đột quỵ nhưng lại vô cùng nguy hiểm, là nguyên nhân gây tử vọng chủ yếu trong các trường hợp đột quỵ.
3. Các dấu hiệu và triệu chứng của tai biến mạch máu não
Do tai biến mạch máu não là tình trạng tối khẩn cấp, cần nhận biết dấu hiệu để chuyển ngay tới các cơ sở y tế gần nhất sẽ giúp giảm tỷ lệ tử vong và tàn phế:
– Đột ngột tê hay có cảm giác châm chích, yếu hoặc mất vận động mặt, tay hay chân, đặc biệt ở một nửa cơ thể.
– Đột ngột lú lẫn, rối loạn hay không hiểu lời nói.
– Đột ngột rối loạn thị giác ở một bên hay hai bên.
– Đột ngột rối loạn việc đi đứng, choáng váng, mất thăng bằng hay mất khả năng phối hợp động tác.
– Đột ngột đau đầu nhiều không biết nguyên nhân.
Ngoài những dấu hiệu nhận biết trên thì người bệnh vẫn có nguy cơ bệnh tai biến do các dấu hiệu khác không được đề cập ở trên. Bởi vậy khi thấy bất cứ dấu hiệu bất thường ở cơ thể, hãy cẩn trọng đi khám hoặc xin ý kiến bác sĩ.
4. Nguyên nhân gây tai biến mạch máu não
Nguyên nhân dẫn đến tai biến mạch máu não thường sẽ khác nhau tùy theo loại tai biến mà người bệnh mắc phải. Cụ thể:
4.1. Tai biến hay đột quỵ do thiếu máu cục bộ
Người bị tai biến mạch máu não do thiếu máu cục bộ thường do có máu đông chặn dòng chảy của máu cũng như oxy đi nuôi các tế bào não. Nguyên nhân gây nên tình trạng này là do các chất béo bám thành mảng, nằm ở động mạch và ngăn dòng chảy của máu. Tình trạng này được gọi là xơ vữa động mạch. Có thể nói xơ vữa động mạch là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tai biến do thiếu máu cục bộ.
Ngoài ra, tuổi tác cũng là một yếu tố nguy cơ dẫn đến tai biến mạch máu não. Động mạch của chúng ta thường có xu hướng hẹp hơn khi chúng ta già đi, khiến nguy cơ bị thiếu máu lên não cao hơn.
4.2. Đột quỵ do xuất huyết não
Nguyên nhân chính của tình trạng tai biến mạch máu não do xuất huyết não là do huyết áp cao khiến các mạch máu trong hộp sọ vỡ ra và chảy máu vào xung quanh não.
4.3. cao huyết áp
Bị bệnh cao huyết áp: Người mắc cao huyết áp đặc biệt có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn những người khác. Huyết áp cao làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, dẫn đến tắc nghẽn mạch máu, đồng thời là nguyên nhân trực tiếp của những bệnh tim mạch nguy hiểm như: huyết áp cao, động mạch vành, nhồi máu cơ tim, nhồi máu não, suy tim, đột quỵ… Nhóm bệnh nhân bị huyết áp cao thường rơi vào những người mắc bệnh tim mạch, đái tháo đường, xơ vữa động mạch, rối loạn mỡ máu…
5. Cách phòng ngừa tai biến mạch máu não
+ Ăn đủ bữa, có chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng. Hạn chế các loại thức ăn nhiều dầu mỡ, chất béo, cholesterol,… Thay vào đó, nên ăn rau củ quả, hải sản, trứng, các loại đậu, thịt trắng, ngũ cốc,…;
+ Không sử dụng rượu bia, đồ uống có cồn và các chất kích thích;
+ Thường xuyên tập thể dục vận động, tối thiểu 30 phút/ngày, mỗi tuần từ 3-4 ngày;
+ Ổn định cân nặng, tránh thừa cân béo phì;
+ Tránh tăng huyết áp;
+ Tránh các yếu tố gây căng thẳng;
+ Hạn chế thức khuya, đảm bảo chất lượng giấc ngủ;
+ Khám sức khỏe và tầm soát đột quỵ định kỳ.
Lưu ý:
Thời điểm giờ vàng của cấp cứu là từ 3 – 4,5 giờ từ khi xuất hiện triệu chứng. Trong khoảng thời gian này nếu bệnh nhân được cấp cứu và điều trị bằng các thuốc tiêu huyết khối đường tĩnh mạch hoặc trong cửa sổ 6 giờ đầu từ khi xuất hiện triệu chứng, áp dụng lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học khả năng cứu sống cũng như hạn chế được di chứng càng cao.
Ban biên tập OPFE.