Nhồi máu cơ tim là bệnh lý có tỷ lệ tử vong cao nhất. Bởi vậy, việc chạy đua với thời gian là yếu tố sống còn quyết định sinh mạng của bệnh nhân. Nhồi máu cơ tim là tình trạng của một phần cơ tim bị hủy khi lượng máu cung cấp đến phần đó bị giảm sút. Tùy vào mức độ cơ tim bị hủy, bệnh có thể nhẹ hoặc nặng. Trong cấp cứu nhồi máu cơ tim cấp, khẩn trương là quy tắc bất dịch bởi tử vong do nhồi máu cơ tim cấp xảy ra với tỷ lệ cao nhất vào giờ đầu tiên, và ngày đầu của cơn nhồi máu cơ tim cấp.
Các biện pháp điều trị cơ bản hữu hiệu nhất đối với nhồi máu cơ tim cấp sẽ chỉ có tác dụng nếu được tiến hành sớm, nhất là biện pháp làm “tan huyết khối mạch vành” bằng các thuốc tiêu sợi huyết, đặc hiệu trong 2 giờ đầu tiên hoặc 4 giờ đầu tiên của nhồi máu cơ tim cấp, nếu để quá 6 giờ thì không có tác dụng nữa vì vùng hoại tử đã lan toàn bộ bề dày của thành tâm thất.
1. Dấu hiệu nhận biết cơn nhồi máu cơ tim cấp
Trước mức độ nguy hiểm như vậy, người bệnh khi gặp phải biểu hiện cơn đau tim như: đau thắt ngực hoặc đau đến mức quỵ người xuống, đau lan lên ra cánh tay, toát mồ hôi lạnh, buồn đi cầu, cần phải được nhanh chóng đưa người bệnh tới bệnh viện để được hỗ trợ điều trị khẩn cấp. Tuy nhiên, trong lúc đợi xe cấp cứu nên có cách khắc phục tạm thời để người bệnh vượt qua cơn nguy cấp và bảo toàn được tính mạng.
2. Quy tắc xử lý khi gặp cơn nhồi máu cơ tim
Nhồi máu cơ tim là một tình trạng nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng của người bệnh. Vì thế mỗi phút cấp cứu kịp thời là mỗi phút làm tăng cơ hội sống cho người bệnh. Khi cơn nhồi máu cơ tim xuất hiện, người bệnh thường cảm thấy sợ hãi tột độ và tưởng như cái chết đang đến gần. Điều này càng làm cho tình trạng thiếu máu cơ tim trở nên trầm trọng hơn. Sự bình tĩnh sẽ giúp cho bạn xử lý tình huống hiệu quả hơn. Sau đây là những việc cần làm ngay khi nghi ngờ có cơn nhồi máu cơ tim:
Đối với người bệnh:
Nhờ người gọi xe cấp cứu hoặc nhờ họ đưa bạn đến bệnh viện gần nhất.
Ngưng mọi hoạt động ngay lập tức và từ từ ngồi hoặc nằm ở tư thế nửa ngồi, nửa nằm tại nơi gần nhất có chỗ tựa lưng hoặc tựa đầu để thư giãn. Việc gắng sức lúc này sẽ làm cho tổn thương tim nặng hơn.
Buông lỏng phần vai và hai cánh tay, nhắm mặt lại và hít thở nhẹ nhàng bằng mũi, không cố hít sâu, không nín hơi để tránh bị căng thẳng và tim bị mệt.
Trong trường hợp có sẵn thuốc mang theo bên người, nên dùng ngay viên ngậm dưới lưỡi Nitroglycerin hoặc xịt dưới lưỡi 2 lần Nitroglycerin dạng xịt trong khi chờ đợi xe cấp cứu. Nếu ở nhà, trong số thuốc được kê đơn trước đó có Aspirin 325mg, người bệnh có thể nhai luôn một viên hoặc uống dạng sủi để phòng cục máu đông và nhanh chóng đưa đến bác sĩ để được điều trị ngay, không nên để quá 15 phút.
Người nhà hoặc người giúp đỡ:
Khi bạn bắt gặp một người bệnh bị cơn đau ngực, nghi ngờ nhồi máu cơ tim, cần giúp họ bằng cách nới lỏng quần áo và dìu họ đến nơi gần nhất có chỗ ngồi thích hợp, sau đó gọi xe cấp cứu.
Trong thời gian chờ đợi xe cấp cứu, nếu nạn nhân đã bị ngừng tim thì thực hiện phương pháp ép tim: để nạn nhân nằm trên mặt phẳng cứng, người tiến hành ép tim quỳ gối bên trái nạn nhân. Hai bàn tay chồng lên nhau rồi để trước tim, tương ứng với điểm giữa hai núm vú hoặc khoang liên sườn 4 – 5 bên ngực trái, từ từ ấn sâu xuống khoảng 1/3 cho đến một nửa bề dày lồng ngực, sau đó nới lỏng tay ra. Thao tác này thực hiện 60 lần / phút. Khi ép xuống ngực bệnh nhân sẽ tạo ra một lực cơ học lên tim, tim sẽ có thể co bóp và đưa máu vào trong hệ tuần hoàn, giúp máu lưu thông.
Hô hấp nhân tạo: Đây là phương pháp đơn giản nhưng vô cùng quan trọng, giúp đảm bảo oxy cho bệnh nhân, lưu thông máu. Để bệnh nhân nằm ở nơi thoáng đãng, nới rộng quần áo và dây thắt lưng, đệm dưới cổ cho đầu hơi ngửa ra sau để đảm bảo đường hô hấp được thông thoáng, lấy dị vật trong miệng nạn nhân nếu có. Đẩy đầu bệnh nhân về phía sau, nâng hai cằm lên cho hai hàm răng gần như chạm nhau đồng thời lắng nghe hơi thở nạn nhân. Sau đó bịt mũi nạn nhân, dùng miệng ngậm kín miệng nạn nhân thở hai hơi liên tiếp vào miệng nạn nhân.
Khi xe cấp cứu đến: Nhân viên y tế đến sẽ tiến hành đặt nội khí quản (ống cắm vào cổ họng bệnh nhân để cung cấp oxy), trong lúc đó chúng ta vẫn phải tiến hành ép tim cho đến khi đến bệnh viện. Nếu bệnh nhân vẫn bị ngừng tim (tim không đập), rung tim (tim bị rung nhẹ) thì không thể bơm máu đi được nữa, khi đó phải tiến hành sốc điện ngoài lồng ngực. Nguồn điện ở máy sốc điện sẽ giật mạnh các cơ tim, tạo thể hoạt động mồi, tạo một lực giúp tim đập trở lại dễ dàng hơn.
Sau khi sốc điện mà tim đập trở lại coi như bệnh nhân cấp cứu thành công. Các phương pháp sơ cứu dù có thực hiện thành công thì tính mạng của bạn cũng luôn bị rình rập bởi nhồi máu cơ tim là căn bệnh khả năng tái phát rất cao. Bệnh tái phát sẽ để lại những di chứng nguy hiểm như suy tim, loạn nhịp,…
Cơn nhồi máu cơ tim không chỉ xuất hiện một lần duy nhất trong đời, mà có thể lặp lại nếu như người bệnh không có cách phòng ngừa điều trị phù hợp. Để tránh gặp phải những cơ nhồi máu cơ tim nguy hiểm, mỗi người nhất là những người có nguy cơ cao, hoặc đã có tiền sử cần xây dựng cho mình một chế độ sinh hoạt, ăn uống hợp lý, khoa học. Tăng cường hoạt động thể chất vào mỗi ngày với những động tác nhẹ nhàng để tăng cường sức khỏe. Chúc các bạn luôn giữ được trái tim của mình và gia đình khỏe mạnh!
Ban biên tập OPFE.